Metformin – Thuốc điều trị bệnh tiểu đường loại 2

Metformin được sử dụng để điều trị những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Nó đôi khi được sử dụng kết hợp với insulin hoặc các loại thuốc khác. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về công dụng, liều dùng, những lưu ý khi sử dụng thuốc Metformin này nhé!

Thuốc Metformin là thuốc gì?

• Thuốc Metformin là thuốc sử dụng đầu tay điều tị tiểu đường Typ 2. Ngoài ra thuốc Metformin còn có thêm chỉ định đặc biệt trong sản khoa bệnh đa nang buồng trứng PCOS.
• Metformin được sử dụng với một chương trình tập luyện và ăn kiêng phù hợp và có thể với các loại thuốc khác để kiểm soát lượng đường trong máu cao.
• Kiểm soát lượng đường trong máu cao giúp ngăn ngừa tổn thương thận, mù lòa, các vấn đề về thần kinh, mất chân tay và các vấn đề về chức năng tình dục.
• Kiểm soát bệnh tiểu đường đúng cách cũng có thể làm giảm nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ. Thuốc Metformin hoạt động bằng cách giúp khôi phục phản ứng thích hợp của cơ thể bạn với insulin bạn sản xuất tự nhiên.
• Thuốc Metformin cũng làm giảm lượng đường mà gan tạo ra và hấp thụ đường từ dạ dày.

Thuốc Metformin có các dạng hàm lượng nào?

Hiện nay trên thị trường có bán 3 loại thuốc Metformin:

• Thuốc Metformin 500mg
• Thuốc Metformin 850mg
• Thuốc Metformin 1000mg

Cơ chế tác dụng

Thuốc Metformin làm giảm đường máu theo cơ chế sau:

• Giảm lượng glucose (đường máu) do gan tạo ra bằng cách chuyển thành glycogen dự trữ trong gan.
• Giảm lượng glucose cơ thể hấp thụ.
• Tăng tác dụng của insulin đối với cơ thể – hoóc môn giúp làm giảm lượng đường trong máu.

Chỉ định

• Điều trị đái tháo đường tuýp II không phụ thuộc Insulin. Với đơn trị liệu thì không thể điều trị tăng glucose huyết bằng chế độ ăn đơn thuần khác
• Người bệnh có thể dùng Metformin đồng thời với thuốc ở nhóm sulfonylure trong chế độ ăn uống và khi dùng thuốc Metformin hoặc thuốc ở nhóm sulfonylure đơn thuần không mang lại hiệu quả kiểm soát glucose huyết một cách đầy đủ.

Chống chỉ định thuốc Metformin 500mg

Thuốc Metformin 500mg được khuyến cáo không sử dụng trong những trường hợp sau đây:

• Bệnh nhân có trạng thái dị hóa cấp tính, chấn thương hay nhiễm khuẩn không nên dùng Metformin. Thay vào đó phải được điều trị bằng insulin
• Người bị giảm chức năng thận hoặc rối loạn chức năng thận( creatinin huyết thanh lớn hơn hoặc bằng 1,5mg/decilit ở nam giới hoặc lớn hơn/ bằng 1,4mg/decilit ở phụ nữ), người mắc bệnh lý tim mạch như nhồi máu cơ tim, trụy tim mạch, nhiễm khuẩn huyết gây nên
• Người quá mẫn với thành phần của thuốc Metformin
• Người bị gan, thận nặng, bệnh hô hấp, bệnh tim mạch như trụy tim, nhồi máu cơ tim
• Người nhiễm acid cấp tính hoặc mãn tính hay không bị hôn mê…

Lưu ý trước khi dùng thuốc Metformin

Bạn không nên sử dụng Metformin nếu bạn bị dị ứng với nó hoặc nếu bạn bị:

• Bệnh thận nặng.
• Nhiễm toan chuyển hóa hoặc nhiễm toan ceton do tiểu đường (gọi cho bác sĩ để được điều trị).

Nếu bạn cần phải phẫu thuật hoặc bất kỳ loại hình chụp X-quang hoặc CT nào sử dụng thuốc nhuộm được tiêm vào tĩnh mạch của bạn, bạn có thể cần tạm thời ngừng dùng Metformin. Đảm bảo rằng người chăm sóc của bạn biết trước rằng bạn đang sử dụng thuốc này.

Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đã từng:

• Bệnh thận (chức năng thận của bạn có thể cần được kiểm tra trước khi bạn dùng thuốc này).
• Nồng độ xeton cao trong máu hoặc nước tiểu của bạn.
• Bệnh tim, suy tim sung huyết.
• Bệnh gan.
• Nếu bạn cũng sử dụng insulin, hoặc các loại thuốc tiểu đường uống khác.

Làm theo hướng dẫn của bác sĩ về việc sử dụng Metformin nếu bạn đang mang thai hoặc đang mang thai. Kiểm soát bệnh tiểu đường là rất quan trọng trong thời kỳ mang thai, và lượng đường trong máu cao có thể gây ra các biến chứng cho cả mẹ và con. Cho bác sĩ biết nếu bạn có thai trong khi dùng Metformin.

Metformin có thể kích thích rụng trứng ở phụ nữ tiền mãn kinh và có thể làm tăng nguy cơ mang thai ngoài ý muốn. Nói chuyện với bác sĩ về nguy cơ của bạn.

Bạn không nên cho con bú trong khi sử dụng thuốc này.

Metformin không nên được đưa cho trẻ em dưới 10 tuổi. Một số dạng Metformin không được phép sử dụng bởi bất kỳ ai dưới 18 tuổi.

Liều dùng của thuốc Metformin như thế nào?

Liều thông thường cho người lớn mắc bệnh tiểu đường tuýp 2

Đối với dạng viên phóng thích tức thời:

• Liều khởi đầu: dùng 500 mg, uống hai lần một ngày hoặc dùng 850 mg uống một lần một ngày
• Liều điều chỉnh: tăng 500 mg mỗi tuần hoặc 850 mg mỗi 2 tuần tùy theo dung nạp
• Liều duy trì: dùng 2000 mg mỗi ngày
• Liều tối đa: dùng 2550 mg mỗi ngày.

Viên phóng thích kéo dài:

• Liều khởi đầu: dùng 500 – 1000 mg uống một lần một ngày
• Liều điều chỉnh: tăng 500 mg hàng tuần tùy theo dung nạp
• Liều duy trì: dùng 2000 mg mỗi ngày
• Liều tối đa: dùng 2500 mg mỗi ngày.

Liều dùng thuốc metformin cho trẻ em

Liều thông thường cho trẻ em mắc bệnh tiểu đường tuýp 2: Thuốc dùng cho trẻ từ 10 tuổi trở lên.

Đối với dạng viên phóng thích tức thời:

• Liều khởi đầu: 500 mg uống hai lần một ngày;
• Điều chỉnh liều: tăng 500 tmg mỗi tuần tùy theo dung nạp;
• Liều duy trì: dùng 2000 mg mỗi ngày;
• Liều tối đa: dùng 2000 mg mỗi ngày.

Cách dùng Metformin hiệu quả

• Hãy dùng Metformin chính xác theo quy định của bác sĩ. Làm theo tất cả các hướng dẫn trên nhãn thuốc của bạn và đọc tất cả các hướng dẫn sử dụng thuốc hoặc tờ hướng dẫn. Bác sĩ của bạn đôi khi có thể thay đổi liều lượng của bạn. Sử dụng thuốc đúng theo chỉ dẫn.
• Dùng Metformin trong bữa ăn, trừ khi bác sĩ nói với bạn cách khác. Một số dạng Metformin chỉ được dùng một lần mỗi ngày vào bữa ăn tối. Làm theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Không nghiền nát, nhai hoặc làm vỡ mà hãy nuốt nó để tan từ từ trong dạ dày.
• Bảo quản ở nhiệt độ phòng tránh ẩm, nóng và ánh sáng.
• Bác sĩ có thể yêu cầu bạn dùng thêm vitamin B12 trong khi bạn đang dùng thuốc này. Chỉ uống lượng vitamin B12 mà bác sĩ đã kê đơn.

Điều gì xảy ra nếu tôi bỏ lỡ một liều?

Uống thuốc càng sớm càng tốt, nhưng bỏ qua liều đã quên nếu gần đến thời gian dùng liều tiếp theo. Không dùng hai liều cùng một lúc.

Điều gì xảy ra nếu tôi dùng quá liều?

Quá liều có thể gây hạ đường huyết nghiêm trọng hoặc nhiễm axit lactic.

Tôi nên tránh những gì khi dùng Metformin?

Tránh uống rượu. Nó làm giảm lượng đường trong máu và có thể làm tăng nguy cơ nhiễm axit lactic.

Những tác dụng phụ do thuốc Metformin gây nên

Trong thời gian dùng thuốc Metformin, người bệnh có thể gặp phải những tác dụng phụ của thuốc. Tùy thuộc cơ địa mỗi người sẽ có biểu hiện khác nhau.

Metformin có thể gây nên những tác dụng phụ thường gặp như:

• Giảm hấp thu vitamin B12
• Táo bón
• Tiêu chảy
• Buồn nôn
• Đầy bụng
• Ợ chua
• Hạ đường huyết khi ăn trong bữa ăn có rượu
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Nổi mề đay và phát ban

Một số tác dụng phụ ít gặp như:

• Rối loạn sản sinh máu
• Suy tủy
• Thiếu máu tan huyết
• Thiếu máu bất sản
• Nhiễm acid lactic
• Mất bạch cầu hạt
• Giảm tiểu cầu

Thuốc Metformin tương tác với các loại thuốc nào?

Người bệnh nên tránh sử dụng thuốc Metformin chung với các loại thuốc sau đây để tránh tương tác, làm giảm tác dụng và tăng độc tính của Metformin.

• Nifedipin
• Isoniazid
• Corticosteroid
• Phenitoin
• Acid nicotinic
• Thuốc tránh thai
• Thuốc lợi tiểu
• Phế phẩm tuyến giáp
• Oestrogen
• Morphin
• Digoxin
• Quinin
• Vancomycin
• Quinidin
• Triamteren
• Trimethropim
• Ranitidin
• Amilorid
• Digoxin
• Procainamid
• Cimetidin
• Sulfonylurea
• Insulin

Thời kỳ mang thai có dùng thuốc Metformin được không?

Metformin chống chỉ định đối với người mang thai. Tuy nhiên, trong thời kỳ mang thai bao giờ cũng phải điều trị đái tháo đường bằng insulin.

Thời kỳ cho con bú có dùng thuốc Metformin được không?

• Không thấy có tư liệu về sử dụng metformin đối với phụ nữ cho con bú hoặc xác định lượng thuốc bài tiết trong sữa mẹ.
• Vì có trọng lượng phân tử thấp (khoảng 166), metformin có thể bài tiết trong sữa mẹ. Do vậy cần cân nhắc nên ngừng cho con bú hoặc ngừng thuốc, căn cứ vào mức độ quan trọng của thuốc đối với người mẹ.

Người vận hành máy móc có sử dụng thuốc Metformin được không?

Sử dụng metformin đơn trị không gây hạ glucose huyết và vì thế không ảnh hưởng trên tình trạng lái xe hay vận hành máy móc. Tuy nhiên bệnh nhân cần được cảnh báo về nguy cơ hạ glucose huyết khi sử dụng metformin kết hợp với các thuốc trị đái tháo đường khác (các sulfonylure, insulin, repaglinid).

Bảo quản thuốc Metformin

Trong bao bì kín, nơi khô. Nhiệt độ không quá 30°C.

Giá thuốc Metformin hiện nay

Thuốc Metformin hiện nay gồm nhiều loại với nhiều liều lượng khác nhau với các giá cả như sau:

• Metformin 500mg dạng viên nén bao phim (Việt Nam): giá 800đ/viên.
• Metformin 850mg dạng viên nén bao phim (Việt Nam): giá 920đ/viên.
• Glucophage (Metformin HCl) 1000mg dạng viên bao phim (Việt Nam): giá 1000đ/viên.
• Metformin HCI 500mg dạng viên nén (N/A): giá 800đ/viên.
• Metformin GSK 1000 mg dạng viên nén (N/A): giá 890đ/viên.

Những thông tin về thuốc Metformin vừa được Healthyungthu chia sẻ trên đây hi vọng sẽ giúp các bạn nắm được những kinh nghiệm cần thiết khi dùng thuốc. Chúc các bạn sức khỏe!

Nguồn: Healthy ung thư

Bác sĩ Võ Lan Phương

Nguồn tham khảo:

Thuốc Metformin cập nhật ngày 22/02/2021: https://www.drugs.com/metformin.html

Thuốc Metformin cập nhật ngày 22/02/2021: https://en.wikipedia.org/wiki/Metformin