Thuốc Tretinoin trị mụn, làm giảm và lành mụn, lành da nhanh chóng như thế nào? Công dụng, chỉ định, tác dụng phụ thuốc Tretinoin cùng Healthy ung thư tìm hiểu ngay nào.
Tretinoin là gì?
Tretinoin là dẫn xuất của vitamin A đã được chuyển hóa thành acid, còn được gọi bằng cái tên retinoic acid. Tretinoin là THUỐC, thuộc nhóm thuốc da liễu, không phải mỹ phẩm có thể sử dụng tùy ý. Tretinoin thuộc họ retinoids.
Trong họ retinoids còn có thêm Retinol, thành phần trị mụn, chống lão hóa không kém gì tretinoin.
Có thể các bạn chưa biết, retinol và tretinoin đều có tên gọi chung là retinoids, chúng chỉ khác nhau ở nồng độ.
- Nồng độ Retinol hiện có trong mỹ phẩm: 0.01%, 0.03%, 0.1%, 0.5% cho đến 1%.
- Nồng độ Tretinoin hiện có trong mỹ phẩm: 0,025% – 0,05% – 0,1%.
Ở nước ngoài retinol là sự lựa chọn tối ưu của đông đảo tín đồ skincare bởi không cần sự kê đơn của bác sĩ, trong khi đó Tretinoin chỉ mua được khi có bác sĩ kê đơn. Và hơn nữa là khả năng gây kích ứng của retinol thấp hơn tretinoin.
Retinol giúp thẩm thấu vào da và tăng quá trình tái sinh tế bào da đồng thời hỗ trợ trị mụn, nám, tàn nhang, loại bỏ nếp nhăn, cải thiện làn da không đều màu…
Dạng thuốc và hàm lượng
- Kem để bôi: 0,025%; 0,05%; 0,1%
- Gel: 0,01%; 0,025%; 0,04%; 0,05%
- Dung dịch: 0,05%.
Tác dụng của Tretinoin là gì?
- Tretinoin là một dạng vitamin A giúp da tự đổi mới.
- Tretinoin bôi (dành cho da) được sử dụng để điều trị mụn trứng cá , làm mịn da mặt thô ráp và giảm sự xuất hiện của các nếp nhăn nhỏ và sự đổi màu da lốm đốm.
- Tretinoin bôi cũng có thể được sử dụng cho các mục đích không được liệt kê trong hướng dẫn thuốc này.
Cảnh báo trước khi dùng Tretinoin
Bạn không nên sử dụng tretinoin bôi nếu bạn bị dị ứng với nó.
Không cho trẻ em bôi tretinoin mà không có lời khuyên của bác sĩ. Một số nhãn hiệu thuốc bôi tretinoin không được phép sử dụng cho bất kỳ ai dưới 18 tuổi.
Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đã từng:
- Bệnh chàm
- Dị ứng với cá (gel có thể chứa các thành phần có nguồn gốc từ cá).
Người ta không biết liệu tretinoin tại chỗ có gây hại cho thai nhi hay không. Cho bác sĩ biết nếu bạn đang mang thai.
Có thể không an toàn khi cho con bú khi bạn đang sử dụng thuốc này. Hỏi bác sĩ của bạn về bất kỳ rủi ro nào.
Cách dùng Tretinoin hiệu quả
Điều đầu tiên bạn cần chú ý chính là tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ về liều dùng và cách dùng. Bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc câu hỏi liên quan.
Liều dùng:
Tùy theo mỗi bệnh nhân mà bác sĩ sẽ kê toa và định ra liều dùng khác nhau. Bạn nhớ không được tự ý thay đổi liều lượng trừ khi có sự cho phép của bác sĩ.
Đối với mụn trứng cá:
- Dạng kem/gel/chất lỏng: Người lớn sử dụng 1 lần/ ngày trước khi đi ngủ. Thời gian đầu nên sử dụng cách ngày để da quen với tretinoin. Trẻ em cần phải theo hướng dẫn bác sĩ
- Dạng kem dưỡng da: Người lớn và trẻ em hơn 9 tuổi thoa một lớp mỏng trên da buổi tối trước khi đi ngủ. Trẻ em dưới 9 tuổi cần phải theo hướng dẫn bác sĩ.
Đối với vấn đề da khác:
- Các nếp nhăn, lốm đốm, tàn nhang, bị ảnh hưởng tác dụng của ánh nắng mặt trời
- Người lớn dưới 50 tuổi nên dùng một lần/ ngày vào buổi tối trước khi đi ngủ.
- Người cao tuổi nên tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi dùng.
Lưu ý khi sử dụng:
- Không nên thoa Tretinoin lên vùng da bị cháy nắng hoặc trên vết thương hở
- Không bôi thuốc lên các khu vực nhạy cảm trên mặt như: mắt, môi hoặc bên trong mũi. Nếu vô tình dính phải, bạn hãy nhanh chóng rửa thật sạch bằng nước.
- Trước khi thoa Tretinoin, bạn nhớ rửa sạch da bằng xà phòng hoặc nước ấm và nhớ kết hợp xoa bóp nhẹ nhàng, không nên dùng bọt biển rửa mặt vì có thể gây xước da nhẹ. Chú ý để da khô trong tầm 20 – 30 phút mới bôi thuốc vì hoạt chất khi gặp ẩm có thể gây kích ứng.
- Đối với dạng kem hoặc gel: Bạn chỉ cần cho một lượng bằng hạt đậu ra lòng bàn tay và từ từ thoa nhẹ đều lên da, nhớ kết hợp vỗ nhẹ và masage để tinh chất thấm nhanh hơn.
- Đối với dạng lỏng: Bạn nên dùng miếng gạc, bông tăm hoặc bông tẩy trang thấm nhẹ Tretinoin và thoa đều vào vùng da mong muốn. Nhớ không thấm quá nhiều dịch vì chúng có thể chảy tràn vào vùng da khác.
- Chú ý rửa tay thật sạch sau khi thoa thuốc.
Bạn nên làm gì trong trường hợp khẩn cấp hoặc dùng quá liều?
Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.
Các triệu chứng dung thuốc quá liều có thể bao gồm:
- Đau đầu
- Đỏ bừng
- Đỏ, nứt và đau môi
- Đau bụng
- Choáng váng
- Mất thăng bằng.
Bạn nên làm gì nếu quên một liều?
Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.
Tôi nên tránh những gì khi sử dụng Tretinoin?
- Tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hoặc giường thuộc da. Tretinoin bôi có thể khiến bạn dễ bị cháy nắng hơn. Mặc quần áo bảo vệ và sử dụng kem chống nắng (SPF 15 trở lên) khi bạn ở ngoài trời, ngay cả trong những ngày nhiều mây.
- Tránh để thuốc này dính vào mắt, miệng, âm đạo hoặc nếp nhăn của mũi.
- Tránh sử dụng các sản phẩm dành cho da có thể gây kích ứng, chẳng hạn như xà phòng mạnh, dầu gội đầu, thuốc nhuộm tóc hoặc hóa chất vĩnh viễn, chất tẩy hoặc sáp vuốt tóc, hoặc các sản phẩm dành cho da có cồn, gia vị, chất làm se hoặc vôi.
- Tránh sử dụng các loại thuốc khác trên các khu vực bạn điều trị bằng thuốc bôi tretinoin trừ khi bác sĩ yêu cầu.
Tác dụng phụ khi dùng Tretinoin
Nhận trợ giúp y tế khẩn cấp nếu bạn có các dấu hiệu của phản ứng dị ứng : nổi mề đay ; khó thở; sưng mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng.
Gọi cho bác sĩ của bạn ngay lập tức nếu bạn có:
- Bỏng, châm chích hoặc kích ứng nghiêm trọng trên da được điều trị
- Khô da nghiêm trọng
- Đỏ nặng, sưng tấy, phồng rộp, bong tróc hoặc đóng vảy.
- Da của bạn có thể nhạy cảm hơn với thời tiết khắc nghiệt như lạnh và gió khi sử dụng thuốc bôi tretinoin.
Các tác dụng phụ thường gặp có thể bao gồm:
- Đau da, mẩn đỏ, bỏng rát, ngứa hoặc kích ứng
- Đau họng
- Ấm nhẹ hoặc châm chích nơi bôi thuốc
- Thay đổi màu sắc của da được điều trị.
Đây không phải là danh sách đầy đủ các tác dụng phụ và những tác dụng phụ khác có thể xảy ra. Gọi cho bác sĩ để được tư vấn y tế về tác dụng phụ.
Biện pháp phòng ngừa
- Trong 3 tuần sử dụng đầu tiên, bạn có thể bị kích ứng và thậm chí tình trạng mụn có thể trở nên trầm trọng hơn. Có thể mất hơn 12 tuần để bạn thấy được sự cải thiện rõ rệt trên da của mình. Nếu bạn đã dùng được 8 – 12 tuần mà chưa thấy tác dụng thì hãy báo ngay với bác sĩ để kịp thời kiểm tra và tư vấn.
- Đặc biệt, bạn nên tránh rửa vùng da dùng Tretinoin trong vòng 1 giờ sau khi bôi thuốc để chúng có thể ngấm vào da.
- Tránh dùng thêm loại thuốc bôi nào khác trên cùng một vùng da dùng Tretinoin hoặc bôi chồng lên khi chưa đầy 1 tiếng thoa sản phẩm. Nếu làm như vậy, thuốc có thể không phát huy đúng công dụng và có thể gây ra kích ứng.
Tương tác thuốc
Tương tác thuốc có thể khiến tác dụng phụ của tretinoin ảnh hưởng nặng hơn, vì thế tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu trước khi dùng là điều cần thiết.
Dưới đây là một số thuốc khuyến cáo không nên sử dụng cùng, trong trường hợp cả hai loại thuốc được kê cùng nhau, bác sĩ có thể thay đổi liều lượng hoặc tần suất sử dụng một hoặc cả hai thuốc.
- Axit aminocaproic
- Aprotinin
- Chlortetracycline
- Demeclocycline
- Doxycycline
- Lymecycline
- Meclocycline
- Methacycline
- Minocycline
- Oxytetracycline
- Rolitetracycline
- Tetracycline
- Axit tranexamic.
Dược lực học
- Tác dụng tại chỗ của Tretinoin không liên quan đến tác dụng sinh lý của vitamin A. Khi bôi trên đa, Tretinoin có nhiều tác dụng khác nhau lên tế bào. Thuốc kích thích phân bào và sự đổi mới tế bào biểu bì, kìm hãm tạo thanh keratin, kích thích tái tạo mô liên kết. Tretinoin có khẩ năng ngăn ngừa và thậm chí làm nhỏ các khối u da do một số tác nhân ung thư gây ra.
- Trong da liễu, các tác dụng đó để điều trị trứng cá, vấy nến, vay cd, day sừng quang hóa. Với trứng cá, tretinoin tác dụng trực tiếp lên lyzosom tế bào và giải phóng các enzym phân giải và thủy phân. Tác dụng này gắn liễn với cdc phan ting làm bong các tế bào vẩy là những tế bào gây tổn thương cơ bản của trứng cá do chúng bịt tắc các nang. Do làm tiêu tan các nút này, nhân trứng cá được thoát ra, các vi nang (nơi có nhiều vi khuẩn Staphylococcus epidermis va Propionibacterium acnes sinh s6i) tré thanh các nang mở và tránh được sự ứ đọng chất bã.
Dược động học
- Khi bôi, Tretinoin được hấp thu rất ít. Phần lớn thuốc nằm lại trên mặt da, một lượng nhỏ thấm vào lớp thượng 7 bì và trung bì, nồng độ thuốc trong huyết tương thấp không thể phát hiện được nhưng có một lượng rất nhỏ được thải theo nước tiểu trong vòng 24 giờ.
- Mức độ hấp thu qua da của Tretinoin mặc dù thay đổi (diện tích bôi eo thuốc, thời gian điều trị,..) nhưng vẫn rất thấp ở liều điều trị. Tretinoin được chuyển hóa nhanh chóng (trong vòng 48 giờ).
Ảnh hưởng đến phụ nữ có khả năng mang thai và cho con bú
Thời kỳ mang thai
Trên thực nghiệm người ta thấy bôi tretinoin không làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh nhưng phải cân nhắc lợi hại cẩn thận khi cho phụ nữ mang thai dùng tretinoin vì nguy cơ cho thai nhi. Không dùng cho phụ nữ mang thai để xóa vết nhăn, vết nhám, vết sần trên mặt.
Thời kỳ cho con bú
Vitamin A và có lẽ cả tretinoin là thành phần tự nhiên có trong sữa người. Hiện không có dữ liệu chắc chắn là tretinoin có được bài tiết theo sữa hay không, khi dùng liều điều trị bệnh bạch cầu tiền tủy bào và khi dùng điều trị tại chỗ. Phải thận trọng khi dùng tretinoin cho người mẹ cho con bú.
Hướng dẫn bảo quản Tretinoin
- Tránh xa tầm tay trẻ em
- Không giữ lại thuốc quá thời hạn sử dụng
- Bảo quản thuốc trong hợp kín ở nhiệt độ phòng, tránh độ ẩm và ánh nắng trực tiếp
- Không được bảo quản trong tủ lạnh hoặc để đông chúng
- Tretinoin dạng gel rất dễ cháy nên bạn nhớ để tránh xa lửa ra.
Nguồn: Healthy ung thư
Bác sĩ Võ Lan Phương
Nguồn tham khảo:
Thuốc Tretinoin cập nhật ngày 30/10/2020:
https://www.drugs.com/mtm/tretinoin-topical.html
Thuốc Tretinoin cập nhật ngày 30/10/2020:
